مجلس ؛ هیاهوی اقلیت ، عقب نشینی اکثریت!

شفقنا- روز گذشته مجلس شورای اسلامی شاهد اتفاقات عجیبی در صحن بود. عده ای تومار باز کردند، عده ای به مخالفت و ربط دادن موضوعات بی ربط به هم کوشیدند و قشری دیگر در رای پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم درجا زدند. موضوعی که بعد از مدت‌ها بحث و تبادل نظر سرنوشت جالبی را با خود به همراه نداشت.نکته قابل تامل اینجاست که برخی نمایندگان در تلفظ واژه FATF نیز با مشکل روبه‌رو بودند ولی روز گذشته در جمع مخالفان یکی از لایحه‌های الحاقی در صحن جولان می‌دادند و در آخر با فشارهای فراوان کاری کردند که تصویب یکی از لوایح چهارگانه مسکوت بماند. لازم به ذکر است روز گذشته عده ای‌ نیز با تجمع مقابل مجلس شورای اسلامی سعی کردند تا نمایندگان را زیر فشار بگذارند تا از تصویب لوایح دوری کنند. این اقدامات نه خودسری محسوب می‌شود و نه خودجوش است ولی اگر قرار باشد نمایندگان از این نوع حرکات گروه‌های فشار بترسند یا پا پیش بکشند وضعیت کشور با مشکل روبه‌رو خواهد شد و در آینده دود آن به چشم همه خواهد رفت.

یک قدم به پیش

روزنامه قانون نوشت،البته بهارستانی ها روز گذشته در جریان بررسی لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی جهت تامین نظر شورای نگهبان، اصلاحات عبارتی و ترجمه ای این لایحه را با ۱۳۶ رای موافق، ۸۹ رای مخالف و ۱۱ رای ممتنع از مجموع ۲۵۶ نماینده حاضر در صحن به تصویب رساندند. اما در این میان برخی نمایندگان مجلس نسبت به این لایحه نیز نظراتی را ارائه کردند. محمدرضا صباغیان بافقی، نماینده مهریز و بافق در اخطاری با بیان اینکه به نظر می آید این لوایح تا قبل از ۲۲ اردیبهشت به دنبال جلب رضایت غرب به یکباره در مجلس مورد بررسی قرار گرفته‌اند، گفت که آیا با توجه به خروج آمریکا از برجام و بی‌توجهی اروپاییان به این مهم پیوستن به این کنوانسیون به نفع ایران است یا در اصل با این اقدام خود را تحقیر می کنیم. همچنین نصرا… پژمانفر، نماینده مشهد و کلات در اخطاری با استناد به اصل سه بند ۹ و اصل ۳۴ و ۴۳ قانون اساسی بیان کرد که معتقدم با وجود رفع برخی اشکالات عبارتی و ترجمه‌ای موردنظر شورای نگهبان متن فعلی باز هم ایراد شکلی و ترجمه ای دارد، به همین دلیل در صورت ارسال به شورای نگهبان باز هم به صحن ارجاع خواهد شد و این موضوع جایگاه مجلس را تضعیف می‌کند، بنابراین بهتر است تمام ایرادات آن رفع و پس از آن در صحن رای گیری شود. از طرفی عباس گودرزی، نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی در اخطاری با استناد به اصل ۱۵۳ قانون اساسی، اظهار کرد:« با توجه به عدم عمل آمریکا به تعهدات خود و تعهد کامل ایران به برجام این میزان عقب نشینی در مقابل غرب و آمریکا به نوعی خودباختگی است چرا که قرار بود این لوایح در راستای چیدن میوه های برجام به تصویب برسند اما اکنون که دیگر چیزی از برجام نمانده تصویب آن ها بی‌معنی است». حسینعلی حاجی دلیگانی، نماینده شاهین شهر و میمه نیز که از جماعت محافظه‌کار مجلس به حساب می‌آید، با استناد به اصل ۹۴ و ۱۵۳ قانون اساسی، گفت که همچنان اشکالاتی در متن کنوانسیون قرار دارد، بنابراین قبول کردن آن منطقی نیست. بعد از این صحبت ها اما علی لاریجانی هیچ یک از اخطارها و تذکرات فوق را وارد ندانست و در نهایت با رای گیری در صحن این لایحه الحاقی به تصویب مجلس رسید.

تومار مخالفان کف صحن

اما یکی از اقدامات عجیب نمایندگان مخالف پرونده FATF در مجلس، پهن کردن یک تومار کف صحن و از در و دیوار بود. تعدادی از نمایندگان در نشست علنی در جریان بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تامین مالی تروریسم، با حضور در مقابل جایگاه هیات رییسه توماری که به امضای مخالفان پیوستن ایران به FATF رسیده بود گستراندند که انتقادهای فراوانی را در پی داشت. علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی که یکی از منتقدان اصلی این رویدا د بود در واکنش به این اقدام گفت که مجلس جای این کارها نیست. مجلس جای بیان، گفت‌و گو و بحث است. به‌جای این کارها صحبت کنید و در نهایت یکدیگر را قانع کنید تا مجلس رای دهد.وی ادامه داد که این کار خلاف آیین نامه است. نمایندگان حقوق می گیرند که براساس منطق مسائل خود را بیان کنند، بنابراین چنین اقداماتی با آیین نامه داخلی مجلس مغایر است. این رویداد در میان نطق نقوی‌حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی انجام شده بود و لاریجانی دائم به بانیان آن توضیح می‌داد که این اقدام در میان سخنان یک نماینده مناسب نیست.

توضیحات نماینده ظریف

گفتنی است روز گذشته عباس عراقچی نیز مهمان بهارستانی ها بود تا با حضور در صحن به سوالات مخالفان لایحه الحاق ایران به کنوانسیون تامین مالی تروریسم پاسخ بگوید. وی در دفاع از این لایحه گفت که لایحه مذکور یکی از ابزارهای بین المللی برای مبارزه با تروریسم است. جمهوری اسلامی ایران از دو منظر تروریسم بین المللی و سوءاستفاده‌های کشورهای غربی از مفهوم تروریسم زیر فشار است. معاون حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه در ادامه توضیح داد که تروریسم بین المللی شامل تروریسم تکفیری و دیگر گروه‌های مشابه می شود، همچنین کشورهای غربی از مفهوم تروریسم در جهت تروریسم جلوه دادن جنبش های مقاومت به ویژه جنبش های صورت گرفته علیه اسراییل استفاده کرده و آن‌ها را تحت‌الشعاع قرار می دهند، بنابراین ما باید با هر دوی این تهدیدها مقابله کنیم، هر چند از نظر جامعه بین المللی چهار گروه القاعده، طالبان، جبهه النصره و داعش به عنوان تروریسم معرفی و شناخته شده اند.

تاکید بر قطع شریان تروریسم

عضو تیم مذاکره کننده برجام با بیان اینکه ما خود قربانی تروریسم هستیم و همین مجلس سال گذشته قربانی حمله تروریستی داعش بود، گفت که اما این تروریسم دارای شبکه‌های بین المللی بیشماری است، بنابراین بدون الحاق به کنوانسیون های بین المللی، مقابله با آن‌ها و به ویژه خشکاندن تامین مالی آن‌ها غیرممکن است. وی با تاکید بر اینکه در حالی جوانان ما در سوریه برای مقابله با تروریسم، خون می دهندکه در داخل کشور حفره ها و روزنه‌هایی در حوزه شبکه های بانکی وجود دارد و امکان فعالیت به شبکه‌های تروریستی و مواد مخدر از این طریق مهیا می‌شود، اضافه کرد: بنابراین باید در مقابل تامین مالی تروریسم وارد همکاری های بین المللی شویم، همان‌طور که کشورهای همسایه و حتی سوریه با این کنوانسیون ها همراه شده اند.

فرصت مبارزه با تروریست ها

عراقچی در توضیح تهدید دوم ایران از سوی تروریسم، بیان کرد: تهدید دوم این است که کشورهای غربی از این مفهوم سوءاستفاده می کنند و ممکن است گروه های مقاومت را تروریسم جلوه دهند، بنابراین برای مقابله با این تهدید نیز اندیشه کرده ایم. به عنوان مثال تمام ارگان‌های امنیتی کشور همچون اطلاعات، اطلاعات سپاه و… از دو سال گذشته روی این لایحه کار امنیتی و کارشناسی کرده و در نهایت شورای‌عالی امنیت ملی به عنوان بالاترین مقام امنیتی کشور گواهی داده که هیچ تهدیدی امنیت ایران را در پی پیوستن به کنوانسیون مذکور تهدید نخواهد کرد. معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با تاکید بر اینکه برای تمام حوزه‌های موجود که ممکن است منجر به سوءاستفاده از ایران شود، تدابیر لازم را اندیشیده ایم گفت: از نظر آن‌ها فقط چهار گروه یاد شده تروریسم محسوب می شوند، بنابراین ما نباید از ترس آنکه ممکن است در آینده حزب ا… نیز جزو گروه های تروریستی محسوب شوند، خود را از پیوستن به چنین کنوانسیونی محروم کنیم. وی افزود:« در این لایحه باب خروج به کفایت پیش بینی شده است و ما حق حاکمیتی خود را داریم، بنابراین هرگاه احساس کنیم عضویت در آن به ضرر کشور است، می توانیم از آن خارج شویم، اما چرا باید اکنون ضرر آن را متحمل شویم، آن هم در شرایطی که تحریم ها بیشتر شده و ایران در شرایط خاصی به سر می‌برد، بنابراین نباید با دست خودمان تحریم های جدیدی را علیه کشور ایجاد کنیم».

بهانه مسکوتی

غلامرضا تاجگردون به عنوان نماینده تقاضا کنندگان مسکوت ماندن دو ماهه لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم گفت که این درخواست با امضای ۵۰ نماینده به هیات رییسه مجلس تقدیم شده است تا یک فرصت در اختیار دیپلمات های کشور قرار گیرد تا بتوانند با دست پر در برابر اروپایی ها مذاکره کنند. رییس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مجلس با تصویب سه لایحه دیگر مرتبط با FATF تعامل خود را در صحنه بین‌المللی به دنیا ثابت کرد، افزود:« باید یک وحدت عمومی در داخل کشور برای رفع مشکلات ایجاد شود». وی با تاکید بر اینکه اروپایی ها باید برای ادامه اجرای برجام به ایران تضامین لازم را بدهند، ادامه داد:« تعویق دو ماهه این لایحه فرصتی برای دولت است تا بتواند تضامین لازم را برای ادامه برجام از اروپایی ها بگیرد، بنابراین نمایندگان باید فرصت دهند که دو ماه این لایحه به تعویق بیفتد تا نتایج مذاکره با اروپا مشخص شود».

عدم رشد اقتصادی بدون تعاملات با دنیا

علی نجفی خوشرودی اما به عنوان مخالف طرح مسکوت ماندن دوماهه لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم گفت:« تصویب این لایحه مقتضای امروز جامعه است چرا که عضویت ایران در این کنوانسیون از ضرر قطعی جلوگیری کرده و منفعت محتمل بر کشور ایجاد می کند». عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی با اشاره به بررسی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تامین مالی تروریسم افزود که ترتیبات خروج از این سند بین المللی در کنوانسیون وجود دارد تا هر زمان که ایران احساس کرد که ماندن در این کنوانسیون به ضرر منافع ملی کشور است از آن خارج شود .وی ادامه داد:«حق شرط و اعلامیه تفسیری نیز در این لایحه اعمال شده است که منافع ملی کشور را پوشش می دهد».نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رشد اقتصادی هشت درصد بدون تعاملات با دنیا میسر نمی‌شود، تصریح کرد که با توجه به شکاف مواضع اروپا و آمریکا در این روزها عدم تصویب این سند یک بار دیگر می‌تواند آن ها را به یکدیگر نزدیک کند.

جلوگیری از شکاف در مجلس و جامعه!

کاظم جلالی، رییس مرکز پژوهش‌های مجلس معتقد است فرصت دوماهه مسکوت نگاه‌داشتن لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مبارزه با تامین مالی تروریسم فرصتی برای مذاکره درباره برجام و بررسی و پیگیری تصمیم اعضای FATF با حذف ایران از لیست سیاه است. کاظم جلالی با اشاره به مسکوت ماندن لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مبارزه با تامین مالی تروریسم با رای نمایندگان در صحن علنی مجلس گفت: تا کنون حساسیت زیادی روی این لایحه ایجاد شده که برای حل مسائل آن، بررسی هایی در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی انجام و تمهیداتی برای آن گذاشته شد. نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی ادامه داد که با این حال با توجه به اختلافاتی که سر این لایحه وجود داشت و می‌توانست روی وضعیت فعلی که کشور نیاز به وحدت و همدلی دارد تاثیر بگذارد، دکتر لاریجانی شخصا با نماینده دولت در صحن علنی صحبت و تلاش کرد که این موضوع به تاخیر بیفتد تا چند نکته حاصل شود. وی افزود:« نخست اینکه باید بررسی های جامع‌تری روی لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مبارزه با تامین مالی تروریسم انجام شود و دوم اینکه باید آنچه به عنوان اکشن پلن (Action Plan) و برنامه اقدام تعیین شده که جمهوری اسلامی نیز همه آن را انجام داد، بررسی شود و در حال حاضر نوبت کشورهای اروپایی است که شاهد اقدامات گسترده جمهوری اسلامی ایران بودند». جلالی در ادامه با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران باید از لیست سیاه FATF خارج شود، عنوان کرد در صورتی که اعتماد ایران نسبت به اقدامات اروپا در خصوص برجام جلب شود، طبیعی است که می توانیم این لایحه را مجدد در دستور کار قرار دهیم. رییس فراکسیون مستقلین ولایی مجلس شورای اسلامی ادامه داد:« معتقدیم که مذاکره کنندگان ما نیز باید با قوت در بحث FATF و اکشن پلنی که داشته وارد شده و مذاکره کنند و به طرف مقابل بگویند که در طول این مدت جمهوری اسلامی ایران تمام ۸ مورد اکشن پلن (Action Plan) را انجام داده است و اکنون باید دید اروپایی ها در برابر اقدامات گسترده ایران چه اقداماتی را صورت می دهند». وی افزود: بر این اساس لاریجانی مدیریت بسیار خوبی داشت که از نوعی شکاف در مجلس و در سطح جامعه با تدبیری که به خرج داد جلوگیری کرد. رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در پایان با بیان اینکه دو ماه موضوع را مسکوت گذاشیم تا ببینیم وضعیت مذاکرات برجام چگونه پیش می رود و درباره FATF چه برخوردی در مقابل اقدامات گسترده جمهوری اسلامی ایران طبق اکشن پلن تعیین شده، انجام می شود، خاطرنشان کرد که از سوی دیگر لازم است ایران از لیست سیاه FATF به صورت کامل خارج شود و تعلیق نیز کفایت نمی کند.

شفافیت مسکوت ماند

در نهایت و پس از روزها بحث و جدل بر سر یک لایحه، نمایندگان با مسکوت ماندن لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم به مدت ۲ ماه موافقت کردند. لاریجانی اما پس از رأی مثبت نمایندگان به منظور مسکوت ماندن دو ماهه لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم گفت:«رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس اعلام کرد ملاحظاتی درباره لایحه مذکور وجود دارد که باید این ملاحظات با کمک بخش های مختلف در نظر گرفته و در زمان مقرر کار تکمیل شده ای به مجلس ارائه شود».

چرا برخی از شفافیت می‌ترسند؟

به نظر می رسد بیش از آنکه لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین المللی مقابله با تامین مالی تروریسم قربانی غیر شفافیت باشد، به ابزاری برای تخریب دولت تبدیل شد. در روزی که عراقچی به زبان ساده برای نمایندگان مجلس توضیح داد که این لایحه نمی‌تواند مانع کمک ایران به محور مقاومت باشد، برخی نمایندگان تومار طرح شفافیت را پیچیدند تا با جلوگیری از شفافیت یک گام دیگر در مسیر نا‌امیدی مردم بردارند. بی‌شک باید برای تصویب این نوع لوایح یا طرح‌ها یک نهاد یا سازمانی وجود داشته باشد که با خوانش مناسب از منافع ملی جلوی اقدامات این‌چنینی برخی را بگیرد و نگذارد که جریان‌های مختلف سیاسی با برداشت جناحی که از مسائل مختلف کشور دارند، منافع و امنیت ملی را بازیچه گروکشی‌های سیاست‌زده خود کنند.