سومین جلد از میمه ؛ شهری ناشناخته در حاشیه کویر

در ادامه تحقیقات و مطالعات میمه پژوهشی و میمه  شناسی ،سومین جلد ازسری کتابهای( میمه شهری ناشناخته در حاشیه کویر) ( تحت عنوان واژه نامه نیم زبان میمه ای) شامل ( ۱۷۶۲۰ لغات ،اصطلاحات و واژه های زبان میمه ای، تالیف آقای محمدتقی معینیان  ، (پس از اخذمجوز ازوزارت فرهنگ وارشاد اسلامی) توسط انتشارات جهاددانشگاه اصفهان بچاپ رسیده و از ۹ اسفندماه درکلیه مراکز فروش جهاد دانشگاهی سراسر کشوردر دسترس عموم قرار دارد.علاقمندان برای تهیه  این کتاب می توانند در شهر اصفهان به دفترفروش جهاددانشگاهی اصفهان (واقع در ضلع شمالی دانشگاه اصفهان ) ودر شهر میمه به کتابفروشی آقای حاج علی جمالی مراجعه نمایند

توضیحاتی در مورد تصاویر روی جلد کتاب

+ استاد امرالله احمد جو : نویسنده و کارگردان زبر دست میمه ای ،نویسنده وکارگردان چندین سریال ماندگار تلویزیونی که در تهیه متون دیالوگهای خود در سطح وسیعی از واژه ها و اصطلاحات زبان میمه استفاده کرده و  تاکنون نقش مهمی در ثبت ، ضبط ، ترویج ،گسترش و تبین زبان میمه ای داشته اند .

*استاد سید احمد حسینی نژاد :  دبیر ادبیات فارسی ، سید بزرگوار ودوست داشتنی که حدود  ۳۰ سال در خدمت فرهنگ و آموزش فرزندان این دیار بودند و نقشی ماندگار و بنیادی جهت آشنائی صدها دانش پژوه و دانش آموز این دیار به زبان و ادبیات فارسی و زبان محلی و بومی (میمه ای )د اشته اند.

* آقای حاج فرهاد زاهدیان : چهره خدوم شهر مان که بیش از پنج دهه در اکثر فعالیتهای سیاسی و اجتماعی شهر میمه حضور و نقش موثری داشته اند. آقای زاهدیان با توجه به تسلط کامل به زبان میمه ای ، یکی از راهنمایان و مشاوران حقیر بودند که نقش مهم وموثری در جمع آوری و تدوین  کتاب واژگان زبان میمه ای داشته اند .

 *مرحوم  حاج محمد باقر معینیان:

مرحوم معینیان یاور دردمندان و خدمتگزار بی توقع شهرمان ، فردی که حداقل ۵۰ سال از عمر خود را صرف خدمت به مصدومین و عمران و آبادانی قنوات  شهرمیمه نمودند.

مرحوم پدرم ، دارای استعداد و هوش سرشاری بودند که به علت شرایط زمانه و تحصیلات اندک کلاسیک  ،تبحر و تخصصی در مسایل علمی و علوم جدیده نداشتند .اما به خاطر مطالعات بسیار زیادی که داشتند ، اطلاعات عمومی و تاریخی شان  بسیار غنی بود به همین علت در زمان حیاتشان بعنوان راهنما و مشوق ،نقشی بسیار موثر و ارزشمند در مطالعات میمه پژوهی  اینجانب داشتند .

 مقدمه

 چشم‌های جستجو گری که عرصه خاک ایران اسلامی و گستره استان شهید پرور اصفهان را بر نقشه می‌نگرد. در بخش شمال غربی استان اصفهان، پیکر تکیده اما پاک و استوار بخش میمه را می‌بیند که چون پرنده‌ای قصد بال گشودن و پرواز دارد. اما توان و بنیه پرواز ندارد و در پهنه دشت حاشیه کویر، شانه بر رشته کوه عظیم و با شکوه کرکس مرکزی دارد و بال هایش را برای در آغوش کشیدن صخره‌های رشته کوه زاگرس مرکزی گشوده است .

از دیرباز این پهنه از خاک ایران را می‌شناسم، از زمان همای بنت بهمن ابن اسفندیار و گشتاسب در گستره امپراتوری بزرگ هخامنشی، تا زمانی که این خطه جزئی از خاک عراق عجم بوده (سرزمین تیمره سرزمینی که سینه بر سینه تاریخ می‌ساید[۱] ) و روزگاری که جزئی از خاک شهرستان کاشان (اولین مرکز مدنیت و تمدن در فلات مرکزی ایران) بود و زمانی که بخشی از شهرستان تازه تاسیس شاهین شهر شده است( قبائی که برازنده این خطه و سرزمین کهن و باستانی نیست)

 بخش میمه با مساحت ۳۶۳۷ کیلومتر مربع از شمال به روستاهای رباط ترک، گلچشمه و یکه چاه از توابع شهرستانهای دلیجان و محلات و از غرب به روستاهای ورزنه، کنجدجان و تیکن از توابع شهرستان گلپایگان و از شرق به روستاهای، سه، بیدشگ ، دهلرو روستای تاریخی ابیانه از توابع شهرستان نطنز و شهر جوشقان قالی و شهر کامو از توابع بخش قمصر و روستاهای  آزران و تجره از توابع بخشداری های برزک و نیاسر همگی از توابع شهرستان کاشان و از جنوب به روستاهای جهاد آباد و مورچه خورت از توابع شهرستان شاهین شهر و میمه و روستاهای میرآباد و حسین آباد و شهرهای دهق و علویجه از توابع شهرستان نجف آباد ختم می‌شود.

از میان مناطق مسکونی این بخش، شهر میمه (بدلیل وسعت خاک و جمعیت زیاد و سابقه تاریخی و مدنیت و اهمیتی که جاده اصفهان – تهران به آن داده) به عنوان مرکز این بخش پهناور در نظر گرفته شده است.

بخش میمه بیش از ۲۵ هزار نفر جمعیتی را در خود جای داده، که در هر نقطه جغرافیایی آن، به گویش و لهجه ای خاص سخن می‌گویند. از روستای حسن رباط به سمت روستاهای لوشاب، شهر لایبید و موته بدلیل نژاد اولیه ساکنین و همچنین همجواری با اقوام فارسی زبان، زبان و لهجه آنان به فارسی گراییده که با (زبان پهلوی اشکانی) نزدیک است، از روستای ونداده به سمت روستاهای خسروآباد، قاسم آباد و سعید آباد بدلیل مهاجر بودن اقوام عرب و زندیه که از مناطق فارس و روستای عربستان علویجه به این منطقه مهاجرت نموده اند، زبان  فارسی با ریشه پهلوی اوایل ساسانیان دیده می‌شود اما در شهرهای میمه، و زوان و روستاهای زیاد آباد و ازون که در مرکز این بخش قرار دارند. گستره و پراکندگی لهجه شیرین و کهن میمه‌ای راجی، نقش محوری ومعیار این گویش و لهجه را ایفا می‌کند . گویشی که مبنای تحقیق،پژوهش و تالیف این کتاب است.

و اما هدف از تالیف و گردآوری این کتاب : بسیاری از زبانهای بشری بوده‌اند که در ادوار گذشته مکتوب نشده‌اند و اکنون هیچ نشـانی از آن‌ها نیست ( تالیف کتاب فرهنگ جامع نیم زبان میمه‌ای ) گامی است ناچیز، جهت معرفی و ثبت واژگان نیـم زبان میمه‌ای  که متـاسفانه در حـال تغییر و تطول شدیدی قـرار گرفته است. هر چند که این دفتر خالی از ایراد نبوده و نیست زیر اگر می‌بایست چندان تامل می‌کردم تا خامی‌های کارم پخته و کاستی‌های آن، همه برطرف شود. این مجموعه هرگز بهمرحله کنونی و ارائه خود نمی رسید. از این رو با تلاشی در حد بضاعت خود خواستم دریچه ای بگشایم تا از این منظر به فـرهنگ غنی مردم این سامان بهتـر و کارشناسانه تر نگریسته شود شناختی که بسیار هم جای کار دارد. اما این کار ساده ای نخواهد بود زیرا زبان هر قومی، ترکیبی پیچیده از فرهنگ، هویت تاریخی، مدنیت، نژاد، شرایط اقلیمی و جغرافیایی، شرایط اقتصادی، آداب و رسوم و شیوه معیشت آنهاست که طی دهها و صدها قرن با ذوب عناصر مختلف به صورت یک زبان و گویش     جلوه گرشده است.

تحمل سختی چنین تحقیقاتی گویای علاقمندی نگارنده به موضوع تحقیق است. اما بدون شک این گام نخست، نیازمند آن است که دیگر پژوهشگران نیز گام‌های بعدی را بردارند و بدین ترتیب در مباحث تاریخی، جغرافیایی، فرهنگ، رسم و رسوم، جامعه شناسی و مردم شناسی این خطه از خاک مقدس کشورمان جایگاه شایسته خود را بیابند و ظرفیت‌های گوناگون نهفته در دل این خاک را شناخته و پاسخی مناسب با شرایط شتابان رشد و توسعه در کشورمان، بدان بدهند.

آنچه در این کتاب ارائه گردیده، حاصل سالها گردآوری منابع و لغات نیم زبان میمه‌ای است، جستجو و کندو کاو در واژه‌ها و دستورات ویژه کاربردی آنها و تطبیق این نیم زبان با زبانها و نیم زبانهای مشابه دیگر چون زبانهای : کردی، لری، بلوچی، لاری، بندری، اُوزی و در نهایت مراجعه به فرهنگ زبانهای اصیل (پهلوی و اوستایی ) است که در یک جلد گردآوری شده است.

در راه گردآوری، تالیف، تدوین و طراحی این مطالب، عزیزان و بزرگوارانی به من عنایت نموده و کمکهایشان را از من دریغ نداشته‌اند که لازم می‌دانم سپاس و تشکرات قلبی خود را تقدیمشان بدارم و نامشان را در این مقدمه ذکر کنم که نشانه کوچکی باشد از حق شناسی من به درگاهشان، ( مرحوم پدرم حاج محمد باقر معینیان،  آقای حاج فرهاد زاهدیان، همسرم خانم زاهدیان و دخترانم بهاره و شیما) و(جناب آقای شهابی نژاد که در حروف‌گذاری واژه‌های میمه‌ای تلاش زیادی نمودند) . جا دارد در اینجا برای مرحوم پدرم طلب آمرزش و برای دیگران آرزو سلامتی و موفقیت‌های روز افزون از درگاه خداوند منان مسئلت نمایم.

 محمد تقی معینیان

 [۱]– منطقه تیمره منطقه ای است در حد فاصل دلیجان، گلپایگان ومیمه که آثاری از انسان‌های غارنشین متعلق به ۲۵ هزار سال پیش در آن کشف شده است( این منطقه در شمال  دشت غر قاب گلپایگان واقع شده است).