محمدتقی معینیان – بمناسبت سالروز تولد استاد شهیدی

2017-09-29
152 بازدید

  استاد بزرگ وصاحب نام موسیقی سنتی ایران در هفتم مهر ماه سال۱۳۰۱ در شهر میمه اصفهان ، درمحله بالا و در خانواده ای روحانی دیده به جهان گشود.او در اوایل دهه ۲۰ فعالیت خود را با فراگیری آواز ، سنتور و عود نزد مرحوم اسماعیل مهرتاش آغاز کرد. در سال ۱۳۳۹ با برنامه گلها به رادیو رفت و با اساتیدی چون  فرامرز پایور، اصغر بهاری ، حسین تهرانی ، […]

download

 

استاد بزرگ وصاحب نام موسیقی سنتی ایران در هفتم مهر ماه سال۱۳۰۱ در شهر میمه اصفهان ، درمحله بالا و در خانواده ای روحانی دیده به جهان گشود.او در اوایل دهه ۲۰ فعالیت خود را با فراگیری آواز ، سنتور و عود نزد مرحوم اسماعیل مهرتاش آغاز کرد.

در سال ۱۳۳۹ با برنامه گلها به رادیو رفت و با اساتیدی چون  فرامرز پایور، اصغر بهاری ، حسین تهرانی ،  رحمت‌الله بدیعی، جلیل شهناز ، حسـن ناهید  و محمد اسماعیلی همکاری کرد. وی به پدر عود نوازی ایران نیز معروف است.استاد شهیدی با توجه به هوش سرشاری که داشتند درمدت کوتاهی با انواع واقسام نوتهاودستگاههای موسیقی آشنا شدوبعنوان یکی از اساتید صاحب سبک درفرهنگ موسیقی کشور مطرح وسریعا به نقطه اوج رسیدوبعنوان یکی از اساتید  بزرگ موسیقی سنتی کشور معروف وشناخته شد.

 همکاری عبدالوهاب شهیدی با برنامۀ گل‌ها از سال‌های ۱۳۳۶ ـ ۱۳۳۷ آغاز شد. خیلی زود او به عنوان یکی از خوانندگان اصلی برنامۀ گلها شناخته شد و نام او در کنار بزرگانی چون غلامحسین بنان، حسین قوامی، محمودی خوانساری و اکبر گلپایگانی قرار گرفت. هم‌اکنون نیز عبدالوهاب شهیدی خوانندۀ برگزیده‌ای است که با وجود سن و سال بالا، فعالیت خود را ادامه می‌دهد و از صدای او، برنامه‌های متعددی در «گل‌ها» ضبط شده است. این برنامه‌ها بسیار متنوع‌اند؛ آوازهای سنگین و گاه طولانی، همراه با تکنوازی برجستۀ او و گاه در همراهی با ساز شخصی او (عود) همنوایی دلپذیری را به گوش می‌رساند.

او اولین خوانندۀ تاریخ موسیقی معاصر ایران است که آوازش را خود با ساز همراهی کرد و نوازندگی‌اش، مورد تأیید نوازندگان حرفه‌ای قرار گرفت. برنامه‌های غیرآوازی (شامل تصنیف و ترانه) او نیز در گل‌ها زیادند؛ از بهترین‌های آنها می‌توان از تنظیم‌های روح‌الله خالقی برای ارکستر گل‌ها، تنظیم‌های جواد معروفی برای همین ارکستر و نیز ارکستر بزرگ رادیو، و تنظیم‌های فرامرز پایور برای ارکستر مخصوص سازهای ایرانی یاد کرد. تعدادی از آثار کلاسیک موسیقی ایرانی را خوانده است عبدالوهاب شهیدی در برنامه‌های آوازی

شخصیت برازندۀ او در محیط پُر ماجرای زندگی موسیقیدان‌های ایرانی، زبانزد بوده و هست. او توانسته سطح مطلوبی از زیبایی هنری را در تمام آثارش که در بیش ازپنجاه سال گذشته خوانده، حفظ کند و این موفقیتی است که تعداد خیلی کمی از خوانندگان موسیقی ایرانی داشته‌اند.

محمدرضا شجریان : عبدالوهاب شهیدی یک اعتبار و یک منش انسانی و بزرگوارانه در موسیقی ماست ،
دویست و سومین شب مجله بخارا، شب عبدالوهاب شهیدی، با همکاری بنیاد فرهنگی اجتماعی ملت عصر یکشنبه ٢٠ اردیبهشت ١٣٩۴ برگزار شد.
علی دهباشی، شب عبدالوهاب شهیدی را این چنین آغاز کرد : خیر مقدم عرض می کنم خدمت استاد شهیدی و دیگر اساتید معظمی که در تجلیل از مردی که در عرصه موسیقی و آواز ایران جایگاهی شایسته داشته است و خواهد داشت ، به این مجلس معنوی ما تشریف آوردند ؛ حضور استادان مسلم ادبیات و موسیقی کشور حکایت از جایگاه استاد شهیدی می کند ، من استاد شجریان را دعوت می کنم تا با بیاناتشان آغازگر جلسه امشب باشند .
محمدرضا شجریان در مورد هنرمند پیشکسوت و مورد احترامش ، عبدالوهاب شهیدی این چنین می گوید
عبدالوهاب شهیدی یک اعتبار و یک منش انسانی و بزرگوارانه در موسیقی ماست ، هرجا که شهیدی بود بالاترین عنوان هنر را داشت ، چه در جشن ها ، چه در گلها و چه در حضور مردم ، من همیشه پشت سر این نازنین خودم را پنهان می کردم و از او یاد می گرفتم که رفتار هنری باید چگونه باشد ؛ با استاد سایه، عزیز بارها و بارها درباره این بزرگمرد صحبت کردیم و استاد سایه،چقدر با عشق و احترام از عبدالوهاب شهیدی یاد می کرد؛ یک احترامی بین ما برقرار بود که کسی متوجه آن نمی شد ، ولی وجود داشت و وجود دارد . از وقتی که من در رادیو بودم مخصوصاً از زمانی که جناب سایه، به آنجا تشریف آوردند و برنامه گلهای تازه و گلچین هفته را تهیه کردند ، من همیشه سایه به سایه در کنار ایشان بودم ، چه با گروه استاد بزرگوار فرامرز پایور ، که حق بزرگی به گردن من دارد و چه در کنار محمدرضا لطفی و گروه شیدا ، ارکستر گلها ، جناب فخرالدینی و دیگر گروه هایی که در رادیو بودیم . در ابتدا استاد شهیدی با اینها برنامه داشتند ، چه در رادیو و چه در کنسرت ها ، مخصوصاً با گروه استاد پایور؛ خوب یادم هست که جشن هنرها همیشه شب اول با صدای ایشان و گروه استاد پایور آغاز می شد و ما آنجا نظاره گر بودیم و از هنرهای این بزرگمرد استفاده می کردیم ؛ موقعی که به تازگی کار را در خدمت آقای مهرتاش شروع کرده بودم ، ایشان با احترام بسیار از عبدالوهاب شهیدی یاد می کردند و عشق و علاقه شدیدی بین ایشان و آقای شهیدی بود ، جناب مهرتاش می گفتند شهیدی اعتبار سازمان هنرمندیشان ، افتخار ” جامعه باربد ” است . صدا وسیماست ، من نمی خواهم زیاد وقت شما عزیزان را بگیرم ، بهرحال صحبت زیاد است و با عرض احترام نسبت به این پیشکسوت بزرگ و پیر دیر ما که سایه شان بر سر ما هست و باید دعا کنیم که همیشه بر سر ما بماند امیدواریم که عزیزانی که هستند سایه شان به سر ما باشد ، استاد ظریف نازنین که اینجا هستند ، دوست عزیز ، مرد نیک سرشت ، محجوب و با حیائی که کمتر صحبت می کند و وقتی که دست به ساز می برد حرف دلش را می زند و حسن ناهید عزیز که اینجا هستند ، ما همگی خاطراتی با هم داشتیم ، خاطراتی مشترک با عبدالوهاب شهیدی ؛ ما همگی در کنار هم بودیم ، امیدوارم که این ارتباطات دوباره باشد و این اساتید و بزرگان سایه شان بر سر هنرمندان امروز باشد و هنرمندان امروز هم قدر این بزرگان را بدانندآقای
موقتیان نقل قول هایی می کند از جلال الدین همایی و آقا موسی صدر در مورد عبدالوهاب شهیدی ، من به اقتضای دانسته های خودم دو خاطره که از جناب شهیدی دارم برایتان نقل می کنم ؛ سال ١٣۵٢ بزرگداشت مولانا در تالار رودکی برگزار شد ، در آن سال من هم مسئولیتی داشتم وگفته بودند که جزوه ای راجع به زندگی مولانا تهیه بکنم که در آن روز به خدمت ارباب دانش و فضل تقدیم کنم ، جلسه بسیار با شکوهی بود ؛ در بدایت برنامه بعد از سخنرانی علامه جلال الدّین همایی از استاد شهیدی خواهش کردند قطعه ای اجرا کنند و استاد هم اثری در شأن جلال الدین محمد بلخی ارائه کردند . من در آن سال ها و سال های قبل از آن همنشین و مونس مرحوم همایی بودم و روزهای سه شنبه خدمت ایشان می رسیدم ، از سال ۴٨ بود که احوالات ایشان را می نوشتم و در آن روزگار استاد همایی وقتی که مکتوبات و دست نوشته های خودشان را به من نشان می دادند ، درباره هر یک صحبتی می کردند ، از جمله تاریخ هنر اصفهان که در مورد آن هم مطلبی برایتان می گویم
سه شنبه بعد از برگزاری جلسه بزرگداشت مولانا که خدمت ایشان رسیدم ، فرمودند که : ” من امروز فهمیدم که رودکی با ابونصر سامانی چه کرد و او را از بخارا برگرداند ، این آقای شهیدی از همان قماش است ” ؛ این جمله استاد همایی بود در حق استاد شهیدی . مرحوم جلال الدین همایی تبحَر و دانش زیادی در فقه ، ادبیات ، اصول ، منطق ، ریاضی و … داشتند و موسیقی را آنچنان خوب می دانستند که آدم متعجب می ماند که این اعجوبه زمان چگونه این ها را آموخته است و چگونه با موسیقی عشق ورزی می کند . خاطره دوم به این قرار است که وقتی که آقا موسی صدر از لبنان به تهران می آمدند ، همنشین ، همدم و مونس ایشان عبدالوهاب شهیدی بود . یک شب آقا موسی صدر به من گفتند که این ساز آقای شهیدی ساز دل است و آنقدر صفا در دل این آدم وجود دارد که آدم یاد این غزل حافظ می افتد ” منم که شهره شهرم به عشق ورزیدن / منم که دیده نیالوده ام به بد دیدن / وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم/ که در طریقت ما کافریست رنجیدن ” .
اینها را گفتم که بدانید بزرگان مملکت ما ” بررسته ” بودند نه ” بربسته ” ؛ اگر هر کجا زبان باز می کردند خودشان هم از جنس آن مطلبی بودند که عنوان می کردند ، اگر شما امروز هنری را از هنرمندان ما ، پیشکسوتان ما می شنوید یا می بینید ، بدانید حتماً از خمیر مایه وجودیشان سرچشمه گرفته است و تقلیدی نبوده است . باور بفرمایید اگر فرهنگ مملکت ما تا به امروز پایدار مانده است ، در گرو زحماتی است که پیشینیان ما با تمام وجودشان ، عشقشان و باورشان کشیده اند 
و در بخش بعدی حسن ناهید در سخنرانی کوتاهی گفت : مختصری از خاطراتی که با استاد شهیدی دارم ، عرض می کنم . حدود پنجاه و دو یا سه سال است که من شاگرد استاد شهیدی هستم ، چه در زمینه اخلاق و ادب و چه در زمینه هنر ؛ خود استاد شهیدی هم در زمینه اخلاق و هنر خیلی به مرحوم اسماعیل مهرتاش عقیده داشتند و یکی از خاطرات خوبی که ما با مرحوم مهرتاش داشتیم این بود که روزی بنده و جناب شهیدی و مرحوم پایور به منزل استاد مهرتاش رفتیم ، چون قرار بود بزرگداشتی برای ایشان در تالار رودکی برگزار شود ، برای آن مراسم چند کار با تنظیم استاد مهرتاش و استاد پایور ضبط کردیم و به خوبی در تالار رودکی با حضور اساتید بزرگی چون عبدالوهاب شهیدی ، مرحوم پایور، هوشنگ ظریف و دیگران اجرا شد . در جشن های هنر و همه برنامه هایی که استاد شهیدی داشتند ، بنده هم افتخار حضور داشتم ، به همراه استاد شجریان و دیگر اساتیدی که در بسیاری از برنامه ها بودند ؛ در اجراهای تمام کشورهای اروپایی و کانادا و آمریکا نیز در خدمت جناب شهیدی و اساتیدی چون مرحوم پایور ، هوشنگ ظریف و دیگران بودم و در این مدت جز مهربانی و لطف و محبت از عبدالوهاب شهیدی هیچ چیز ندیدم ، برای ایشان و خانواده محترمشان سلامتی ، عزت و عمر دراز آرزو می کنم .»
‎ در ادامه علی دهباشی گفت : « وقتی من برای استاد سایه از چنین شبی گفتم ایشان در جواب فرموند : حتماٌ اگر من در ایران و در تهران باشم در آن شب شرکت خواهم کرد. و گفتند یکی از شریف‎ هنرمندانی که من دیدم آقای شهیدی است. وی مطالبی از دوران همکاری و آشنایی با آقای شهیدی بیان کردند. قبل از این که بخت آشنایی با خود شهیدی را داشته باشم با صداش آشنا بودم. و شیفتۀ کارش بودم، مخصوصاٌ آن برنامه معروف داغستانی را . از آن برنامه چندین اجرای مختلف انجام گرفت، به اسم گل‎های رنگارنگ ٢۶۴ ، ٢۶۴ ب ، ٢۶۴ ث.. با تغییراتی که ایشان دادند. آقای شهیدی همیشه برای من یک تصویری از آرزویی بود که من درباره هنرمند داشتم ،

بیوگرافی استاد عبدالوهاب شهیدی

استاد عبدالوهاب شهیدی فرزند مرحوم میرزا حسن شهیدی( متخلص به صدرالاسلام) متولد ۱۳۰۱درشهر میمه اصفهان است ، وی تحصیلات ابتدایی را درشهر میمه و بقیه را در تهران به پایان رساند. در سال ۱۳۱۸ به خدمت آموزش و پرورش به سمت آموزگاری درآمد و در سال ۱۳۲۰ به خدمت سربازی رفت. پس از پایان خدمت سربازی رسما به عنوان کارمند در ارتش استخدام می شود
آقای شهیدی کار هنری خود را در سال ۱۳۲۲ در گروهی که عنوان “هنردوستان” را داشت شروع کرد و مدت سه سال تابلو موزیکال (مولانا، دید موسی یک شبانی را براه) و (گل و بلبل از اشعار حافظ) را اجرا و به روی پرده آورد و در کلاس جامعه باربد که زیر نظر استاد اسماعیل مهرتاش اداره می شد به فرا گرفتن سنتور و عود و آموختن آوازپرداخت. اما ساز تخصصی او عود (بربط) است. عبدالوهاب شهیدی در سال ۱۳۳۹ در رادیو با برنامه “گلها” فعالیت و همکاری خود را شروع کرد و تا سال ۱۳۵۷ در بسیاری از این برنامه ها شرکت جسته و در طول این مدت آثار بزرگی از خود بر جای گذاشت . شهیدی تاکنون هفت صفحه ۳۳ دور از ساز سلوی خود پر کرده و برای شناساندن و آشنایی موسیقی اصیل و سنتی ایران سفرهایی به فرانسه، انگلستان، آمریکا، آلمان، افغانستان کرده و برنامه ای نیز در بزرگداشت مولانا جلال الدین در ترکیه بر مزار وی اجرا کرده که با شور و حالی خاص همراه است
عبدالوهاب شهیدی، احترام فوق العاده ای برای مرحوم استاد آواز و ساز خود، اسماعیل مهرتاش قائل است و پس از آن به اساتیدی چون: مرتضی محجوبی، مهدی خالدی، حبیب الله بدیعی، علی تجویدی، پرویز یاحقی، حسین تهرانی، رضا ورزنده، فرامرز پایور،اصغربهاری، حسن کسایی، حسن ناهید و جلیل شهناز عشق می ورزد. از میان آهنگ هایی که تاکنون خوانده، بیشتر از همه به ترانه محلی “آن نگاه گرم تو” که تنظیم آن از استاد فرامرز پایور و شعر آن از هما میرافشار است علاقه دارد

استاد عبدالوهاب شهیدی به همراه استادان اکبر گلپایگانی و حسین قوامی تنها خوانندگانی هستند که در همه سلسله برنامه های گلها از جمله گلهای جاویدان ، برگ سبز ، گلهای رنگارنگ ، یک شاخه گل ، گلهای تازه و موسیقی ایرانی شرکت داشته است. استاد عبدالوهاب شهیدی جزء اولین خوانندگان برنامه گلها است که به همراهی استادان گلپا ، بنان و قوامی برنامه گلهای جاویدان را با همکاری برترین نوازندگان آن دوران اجرا می کرده اند. استاد شهیدی چندین بار هم در برنامه های جشن هنر شیراز شرکت کرده و در این برنامه ها اجراهایی ناب با همکاری استادان جلیل شهناز ، فرامرز پایور ، اصغر بهاری ، حسین تهرانی ، رحمت الله بدیعی ، حسن ناهید و محمد اسماعیلی و… به یادگار گذاشته است. استاد شهیدی در اجرای آوازها و ترانه های محلی بختیاری نبوغ ویژه ای داردو این آواز در اجراهای ایشان به وفور یافت می شود. به امید صحت وسلامتی وطول عمر برای این همشهری افتخار آفرین                                                    محمدتقی معینیان