به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، روستای سُه یکی از روستاهای شهرستان شاهین شهر و میمه است که در بخش مرکزی و در دهستان مورچه خورت واقع شده است. روستای سه در فاصله ۶۵ کیلومتری مرکز شهرستان شاهین شهر و در سمت شمال شرقی آن واقع شده که از جهت شمال به روستای ابیانه، از سمت […]
به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، روستای سُه یکی از روستاهای شهرستان شاهین شهر و میمه است که در بخش مرکزی و در دهستان مورچه خورت واقع شده است. روستای سه در فاصله ۶۵ کیلومتری مرکز شهرستان شاهین شهر و در سمت شمال شرقی آن واقع شده که از جهت شمال به روستای ابیانه، از سمت جنوب به روستای بیدشک، از شرق به روستای کلهرود و از سمت غرب به شهر میمه و روستای رباط محدود می شود. نام روستا از کلمه سُهی یا سَهی گرفته شده که به معنای بلندی و مکان مرتفع می باشد و به نظر می رسد که به دلیل موقعیت کوهستانی روستا به آن اطلاق گشته است.
از جاذبه های روستا می توان به وجود کوهستان های مرتفع، دشت ها، مزاع و باغ های سرسبز، قنا ت ها، چشمه سارها و همچنین مکانهای با ارزش تاریخی در محله های روستا شامل کاروانسرا، حمام های قدیمی، خانه های تاریخی، امامزادها با گنبدهای فیروزه ای، قلعه ها، برج کبوتر، آسیاب ها، ساباط و کوره آجرپزی اشاره کرد.
اما روایت محرم و سیاه‌پوشی ایران حکایت عرض ارادتی از شهرهای مختلف تا دورترین آبادی‌ها و روستاهاست و آیین‌های عاشورایی تجلیگاه این ارادت است که در هرجایی رنگ و بوی خاص خود را دارد و روستای سه یکی از مناطقی است که مراسم آئینی سوگواریش قدمتی در حدود ۲۰۰ سال دارد و با انجام مراسم سینه زنی در نخستین شبهای ماه محرم آغاز و در روزهای هشتم, تاسوعا و عاشورا به اوج خود می رسد.
شاخصه های عزاداری ایام محرم در این روستا شامل نخلگردانی، عماری گردانی، علم گردانی، هیات سینه زنی و نوحه خوانی (دسته زسینه زنی) و خواندن نوحه های قدیمی مخصوص به هر روز در روستا، ذکر خوانی خواندن نوحه ها و اشعار مخصوص توسط گروهی به نام ذاکرین امام حسین(ع) در مسجد جامع روستا و ذکرخوانی شبانه با ذکرهای مخصوص در کوچه ها و خانه های روستا و تعزیه است.
جعفر حسینی پیر غلامی که به سراغش رفتم و از رسومات عزاداری این روستا بیشتر برایم توضیح داد: در این روستا روز تاسوعا و به اصطلاح محلی روز عباسعلی، در مکان امامزاده بالای روستا که به امامزاده یوسف بن علی النقی مشهور است، نخل را با پارچه های رنگین و آیینه و قبه های مسی آذین کرده و ظهر تاسوعا بعد از اقامه نماز به احترام علمدار کربلا حضرت ابالفضل العباس(ع) و به عنوان نمادی برای تشییع پیکر مقدس ایشان توسط حاملین نخل، آن را بر دوش حمل کرده و پس از طی مسافتی در حدود ۲ کیلومتر آن را به امامزاده پائین روستا( امامزاده جلیل القدر یا گلیله) برده و تا ظهر عاشورا نخل را در این امامزاده برای زیارت مردم جای می دهند.
حسینی ادامه داد: در ظهر عاشورا هم نخل را به احترام امام حسین (ع) و تشییع پیکر مقدس ایشان از محله امامزاده جلیل القدر حمل کرده و طی برگزاری مراسم مجدداً به امامزاده بالایی روستا باز می گردانند و در مکان اصلی خود جای می دهند.
وی گفت: آیین عماری گردانی یکی دیگر از آیینی است که روز هشتم ماه محرم برگزار می شود. عماری، سازه چوبی کوچک و مستطیل شکل با قوس های هلالی است که شبیه نخل و ولی از نخل کوچکتر بوده و به عنوان تابوت واره ای برای تشییع پیکر مطهر حضرت علی اکبر(ع) است. عماری هر سال در روز هشتم محرم و در منزل خانواده ای که نسل اندر نسل میراث دار این نماد بوده اند و تزئین و حمل آن را مُچّه (میراث و وظیفه)خود می دانند، با پارچه های رنگین و آئینه تزئین کرده و پس از اقامه نماز ظهر و عصر و صرف ناهار تعدادی از جوانان روستا به احترام حضرت علی اکبر (ع) و به نشان جوان بودن ایشان طی مراسم خاصی آن را بر دوش گرفته و حمل می کنند.
جعفر حسینی ادامه داد: در روز تاسوعا عده ای هم به بستن علم مشغول می شوند که تعداد این علم ها هفت عدد است و پنج عدد از آنها با پارچه های رنگین و دو عدد از آنها با پارچه های مشکی تزئین می کنند. این علم ها بر اساس ترتیب قرارگیری نام گذاری شده اند و بر روی برخی از آنها اسامی خاصی گذاشته شده که علم اول و دوم به نام حضرت ابالفضل(ع) نامگذاری شده اند و هریک از این علم ها در روزهای تاسوعا و عاشورا در کوچه ها و خانه های برخی از اهالی گردانده می شود و هم چنین در مراسم نخل گردانی پیشواز نخل برده می شود.
وی گفت: علم سوم و علم چهارم(شاطر) برای حضرت زینب (س) نامگذاری شده است و علم پنجم به علم پنج تن(محمد، علی، فاطمه، حسن و حسین) معروف است و علم های ششم و هفتم نامگذاری خاصی برای آنها نشده
در مجموع تمامی علم ها که در پیشاپیش نخل حرکت می کند صحنه ای از سلام، تعظیم، شیون وحزن و اندوه در سوگواری سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) را به نمایش می گذارند.
سینه زنی و نوحه خوانی اولین مراسم پایه گذاری شده در روستای سُه
این پیر غلام تشکیل هیئت سینه زنی و نوحه خوانی برای ایام عزاداری امام حسین(ع) و اصحاب ایشان را جزء اولین مراسمی دانست که در روستای سُه پایه گذاری شده دانست و افزود: معمولا در آغاز ماه محرم شروع مراسم با انجام مراسم سینه زنی در شب اول این ماه آغاز می گردد.
مراسم سینه زنی و نوحه خوانی در روزها و شب های هشتم، تاسوعا و عاشورا به اوج می رسد و با مراسم های مختلفی از جمله عماری گردانی، نخل گردانی، علم گردانی توأم می گردد و آنچه در مراسم سینه زنی این روستا حائز اهمیت است انتخاب اشعار متناسب با هر روز ازدهه محرم است که از زمان قدیم تا کنون تغییر زیادی در متن اشعار و نحوه اجرای آن به وجود نیامده است.
در مراسم سینه زنی عده ای که به آنها سر دسته می گویند گرد هم در حلقه ای دایره ای شکل ایستاده و با آوا و لحنی زیبا و حزن انگیز شعری مخصوص به همان روز را دم می گیرند و پس از پایان بیت شروع به حرکت کرده و در حین حرکت آنها دسته سینه زنی که در صف های منظم پشت سر آنها قرار دارند، توقف می کنند و همان بیت را مجددا خوانده و تا انتهای مراسم فقط همان تک بیت را تکرار می کنند.
وی ادامه داد: یکی از مراسم های آیینی روستا، ذکر مصیبت و عرض تسلیت برای امام حسین (ع) و اصحاب ایشان است که توسط عده ای که به آنها ذاکر می گویند انجام می شود،که شامل مراسم آیین ذکرخوانی در کوچه ها، ذکرخوانی در مسجد، ذکر خوانی در روز تاسوعا استد.
ماهرخ سادات هاشمی کارشناس میراث فرهنگی هم گفت: آنچه که مراسم آئین ذکر خوانی در این روستا را متمایز نموده و آن را می توان به عنوان یک ارزش شاخص معرفی کرد متن اشعار و نحوه اجرای آن هاست که در جای خود بسیار دیدنی و شنیدنی است و در این حوزه جغرافیایی در جای دیگری مشابه این مراسم مشاهده نشده است.
وی ادامه داد: در روزها و شب های دهه اول ماه محرم هر روز در مسجد جامع روستا مراسم سینه زنی، تعزیه و همچنین سخنرانی و عزاداری برای امام حسین (ع) برپا می گردد و جمعیت کثیری برای تماشای مراسم به مسجد جامع روستا می آیند.
آیین سوگواری دهه اول ماه محرم در روستای سُه در تاریخ ۰۵/۰۳/۱۳۹۵ به عنوان اولین میراث ناملموس شهرستان شاهین شهر و میمه به شماره ۱۲۰۷ در فهرست میراث ناملموس به ثبت ملی رسیده است.
گزارش از بنفشه حکمت پور
نظرات