به گزارش گروه فضای مجازیخبرگزاری میزان به نقل از ایسنا، «کاریز، قنات یا کهریز» مجرای تونلی شکلی است که در زیر زمین کنده شده تا آب در آن جریان یابد. این مجرا در عمق زمین و برای ارتباط دادن رشته چاه‌هایی که از «مادر چاه» سرچشمه می‌گیرد، حفر می‌شود و به منظور هدایت آب و […]
به گزارش گروه فضای مجازیخبرگزاری میزان به نقل از ایسنا، «کاریز، قنات یا کهریز» مجرای تونلی شکلی است که در زیر زمین کنده شده تا آب در آن جریان یابد. این مجرا در عمق زمین و برای ارتباط دادن رشته چاه‌هایی که از «مادر چاه» سرچشمه می‌گیرد، حفر می‌شود و به منظور هدایت آب و مدیریت آب برای کشاورزی کار گرفته می‌شود.
قنات‌ها ممکن است تا رسیدن به سطح زمین هزارها متر طول داشته باشند و سرانجام آب این کاریزها به روی سطح زمین می‌آید که به این محل «دهانه کاریز، سر قنات، یا مظهر» می‌گویند. ایرانی ها را مخترع قنات میدانند، مخترع شیوه‌ای که بهترین راه برای جمع‌آوری آب‌های زیرزمینی است.
می‌گویند ایران بیش از ۳۶ هزار رشته قنات فعال دارد و حالا ۱۱ رشته از این قنات‌ها جهانی شده و به فهرست میراث جهانی یونسکو راه یافته است. فهرستی موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به همه انسان های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص هستند و حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، برعهده همه کشورهای عضو است.
یازده قنات راه یافته به فهرست میراث جهانی یونسکو به این شرح هستند:
«قنات قصبه یا کاریز گناباد» کهنترین و عمیقترین قنات جهان است که تاریخ ساخت آن به بیش از ۲۵۰۰ سال پیش و دوره هخامنشیان باز می گردد. قناتی زیبا که چون هزارتویی سحرآمیز و یا تونل زمان است در دل زمین حفر شده و آدم را با خود به گذشته می برد؛ این قنات معماری زیبا و دالان هایی گنبدی و هلالی شکل دارد. این قنات هنوز زنده و فعال است و همچنان تنها منبع تامین آب گناباد هم هست. ناصرخسرو عمق این قنات را که شاهکارِ سازه های آبی جهان است، هفتصد گز و طول آن را چهار فرسنگ ذکر کرده است. این قنات دو شاخه دارد که برای جلوگیری از جمع شدن آب در صورت ریزش سقف قنات ایجاد شده است.
«قنات بلده فردوس» قناتی در شهر تاریخی فردوس در مشهد است و می‌گویند نظام تنظیم آب آن را شیخ بهایی اجرا کرده و بیش از ۳۷ کیلومتر طول دارد. این قنات که تکنولوژی متفاوتی از سایر قنات‌های ایران دارد، تاریخ ساختش به دوران ساسانیان باز می گردد. «فنجان» واحدی برای اندازهگیری آب قنات در ایران است. بخش زیادی از آب قنات فردوس وقفی است و این قنات که هنوز فعال است منبع آبیاری بسیاری از باغات و زمین های کشاورزی منطقه است و حتی کانالهای آن ظرفیت پرورش ماهی دارد.
«قنات زارچ» طولانی‌ترین قنات جهان است، قناتی کهن و عمیق در شهر زارچ یزد که طول آن بیش از ۷۱ کیلومتر است و ساخت آن به بیش از ۱۳۰۰ سال پیش میرسد و مسیر ۷۰ پله و مقطع مربعی از ویژگیهای این قنات است. مسجد جامع یزد را در حریم این قنات ساختهاند تا آب آن برای وضوی نمازگزاران استفاده شود. ۸۰۰ خانوار از آب قنات زارچ برای آبیاری استفاده می کنند و همچنین این قنات ۴۰ هکتار باغ را سیراب می کند.
«قنات حسن آباد و آسیاب میرزا نصرالله» قنات هفتصدساله حس‌آباد در مهریز یزد و در باغ پهلوانپور قرار دارد و آسیاب میرزا نصرالله هم در کنار آب این قنات ایجاد شده است؛ این قنات از محدوده کوه‌های غربالبیز آغاز می‌شود و پس از گذر از شهرستان مهریز تا روستای دهنو، حسن‌آباد و مریم‌آباد یزد هم امتداد می‌یابد. یکی از ویژگیهای این قنات آب با کیفیت آن است، در کانالهای این قنات لایه‌های گچی و نمکی تشکیل نمیشود و این باعث شده است تا آب قنات بدون هیچ‌گونه املاحی از جمله کلسیم، سدیم، منیزیم به آبادی‌های پایین دست انتقال یابد.
«قنات گوهر ریز جوپار» یکی از فعال‌ترین قنات‌های جوپار کرمان است که در دوره صفویه حفر شده و حدود ۷۵۰ سال قدمت دارد. قنات گوهرریز سه هزار و ۵۵۶ متر طول و ۱۲۹ حلقه چاه دارد و حدود ۳۳۰ هکتار اراضی باغ شهر جوپار را آبیاری می‌کند. در سال ۱۳۲۹ آنتونی اسمیت جهانگرد انگلیسی در جستجوی ماهی سفید کور به این قنات سر زد و وقتی سال ۱۳۸۵ دوباره به دیدن این قنات آمد خودش را درون آب این قنات انداخت و گفت جهانگردی و ماجراجویی برایش از همین قنات شروع شده است و این قنات عشق اول اوست.
«اکبرآباد و قاسم آباد بروات بم» سه قنات معروف شهر بروات از شهرهای بم کرمان هستند. این سه قنات فعال هستند و هنوز زمینها و باغات بروات از آب آنها تامین می‌شود.
«قنات وزوان» در شمال شهر وَزوان قرار دارد که حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال قدمت دارد. این قنات بزرگ در گذشته دارای سه رشته بوده که از محلی بالاتر از بند قدیمی منشعب می شده است. در بالای بند قنات، دو شکاف زیرزمینی (در اصطلاح محلی کِر) یا تنور آبی وجود دارد و پس از بند کردن آبِ این شکافها، آب ذخیره شده در پشت سد را به مدت ۱۲۰ روز (از دهم آذر تا دهم فروردین سال بعد) به مخازن بزرگی که در زیر زمین وجود دارد هدایت می‌کند و پس از گشایش دریچه‌های تعبیه شده در سد به تدریج آب ذخیره شده به صورت خود جوش و با کمک نیروی ثقل زمین، به چرخه مصرف باز می‌گردد.
«قنات مزدآباد» قناتی کهن در شاهین‌شهر و میمه است. این قنات یکی از طولانی‌ترین قنات‌های منطقه و با دبی ۱۱۰ لیتر در ثانیه از پر آب‌ترین قنات‌هاست. یکی از ویژگیهای این قنات، کیفیت آب این قنات است. آب آن، سرد و گرم است و تاسیسات سد مانند آن که آب را ذخیره می کند، وجه تمایز این قنات است.
«قنات ابراهیم آباد اراک» بیش از ۹۰۰ سال قدمت دارد، این قنات ۱۱ کیلومتر طول دارد. قنات ابراهیم آباد اراک جزوه قدیمی ترین قنات های کشور محسوب می شود و از کوه های هفتاد قله سرچشمه می گیرد و پس از طی یازده کیلومتر در زیر زمین در نزدیکی روستای ابراهیم آباد از زمین خارج می شود. وجود تپه مربوط به دوره اشکانی و پیشینه روستاهای اطراف این قنات نشان از قدمت بالای این قنات دارد. در طول این یازده کیلومتر قنات نزدیک به ۳۵۰ میله حفر شده است. کاربرد اصلی این میله‌ها تخلیه خاک حاصل از کندن راهرو قنات به سطح زمین است و آنها همچنین به تهویه راهرو قنات و تأمین اکسیژن بیشتر برای کارگران و مقنی‌ها کمک میکنند. طول مادر چاه قنات ابراهیم‌آباد بیش از ۱۱۰ متر است که این طول باعث شده این قنات جزو قنات‌های پیچیده ایران قرار بگیرد. این قنات به صورت دوره‌ای نزدیک به صد هکتار از زمین‌های کشاورزی روستای ابراهیم‌آباد را مشروب می‌کند.
/انتهای پیام/
خبرگزاری میزان: انتشار مطالب و اخبار تحلیلی سایر رسانه‌های داخلی و خارجی لزوماً به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفاً جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.
با سلام خدمت کاربران محترم صبح میمه و اهالی محترم دوشهر میمه و وزوان که با همکاری هم توانستند این دو قنات را معرفی کنند ظرفیتهای بالای این دو شهر و روستاها وشهر لایبید بسیار ارزشمند و نسبت به همه کشور واستان بالاست فقط رعایت حق وحقوق یکدیگر لازم است اتحاد و وحدت در منطقه لازم است انتظار از این پست میرفت تا با معرفی بعضی از قنوات با نام قنات مزد آباد قنات وزوان را هم از افتخارات دانست نه اینکه ……….
منحصر بفرد بودن قنات وزوان داشتن سد زیرزمینیست که حیلی آسان میتوان به ان دستیافت
————-
با سلام و سد زیرزمینی در حریم شهر میمه و در مجاورت جاده ی کشاورزان میمه قرار دارد . از نظر قانونی به جز بهره برداری از آب قنات حق دیگری برای یک شهر در حریم شهر دیگر متصور نیست و قانونی نمی باشد .
یعنی چی؟ یعنی حق لایه روبی رو هم ندارند؟ حق باز کردن حلقه های چاههای پر شده را ندارند؟ حق باز کردن مسیر قنات تا سر منشا اصلی را ندارند ؟ ما حق گردشگری نمیخواهیم همین که همگان میدانند که نام این قنات تحریف شده نیست و قنات وزوان و متعلق به وزوانیها از ۳۰۰۰ سال پیش تاکنون است کافیست لطفا پاسخی دارین صریح بفرمایید
——————
با سلام حق انجام کلیه ی امور مرتبط با بهره برداری از از آب قنات نظیر لای روبی را دارند اما از آنجایی که انجام این امور نظیر استقرار چرخ چاه و موتور تامین کننده ی برق و انباشت گل و لای در حریم شهر دیگر وبعضا در مسیر رفت و آمد مردم و جاده ی کشاورزان می تواند مخاطراتی را ایجاد کند و ایجاد تامین مناسب و نصب علائم هشدار تا پایان کار و به تعداد کافی ضروری است باید با مجوز شهرداری صاحب حریم باشد .
اکه مخاطراتی داشت جرا روی بام قنات ساخت و ساز میکردند. بس باید خطرات لایه روبی را ببذیرند. امروزه مردممان با وجدانند. نمیشود حق الناس نمود و اجازه لایه روبی نداد مطمین باشین تعداد انکشت شماری هستن که به خاطر خصومت اجازه نمیدهن و عذاب اخرت را به جان میخرند
این قنات ۳۰۰۰ سال قدمت ندارد.من خود همراه با مهندس ژاپنی از یونسکو بودم وتایید کرد کمتر از ۲۰۰۰ سال را.چرا غیر مستند حرف میزنید.
منظورم قنات وزوان است
واقعا باعث تاسف است که با وجود اثبات جهانی منحصر به فرد بودن هر دو قنات خواهر خوانده و داخل حریم شهر میمه با نامهای قنات وزوان و قنات مزداباد میمه
اما باز هم برخی ها با پیروی از هوای نفس تعصب گرایی و قوم و قبیله گرایی هایشان اثبات قنات شهرشان را با نفی قنات شهر میمه می خواهند نشان دهند اما واقعیت چیز دیگریست و زمانیکه مراجع قانونی و کشوری و جهانی قنات بزرگ مزداباد میمه را با ۱۸ کیلومتر طول و سه سد زیر زمینی منحصر به فرد تایید می نمایند هرکسی چنین ادعاهای بچه گانه ای را ابراز می دارد فقط خودش و سطح تفکرش و فرهنگ خودش را به چالش و سخره می گیرد و بس.