ایران، بهشت پزشکان متخصص

ایران، بهشت پزشکان متخصص

سایت «الف» در یک گزارش آماری پرسروصدا ادعا کرد که پزشکان متخصص در ایران بیش از هر کشور دیگری درآمد دارند و این رقم به ۴۱۸ هزار دلار در سال می‌رسد که در مقایسه با کشورهای دیگر رقم بسیار زیادی است. برای مثال یک پزشک متخصص در آمریکا کمی بیش از ۲۶۷ هزار دلار در سال درآمد دارد. همین امر ایران را به بهشتی برای متخصصان تبدیل کرده است. در این گزارش که رضا پارسانسب، اینترن دانشگاه علوم پزشکی تهران آن را تهیه کرده، برای واقعی‌سازی مقایسه بین درآمد پزشکان متخصص ایرانی با درآمد پزشکان متخصص غربی چنین توضیحی آمده است: «به علت تفاوت هزینه‌های زندگی در کشورهای مختلف، تبدیل مستقیم درآمد پزشکان این کشورها به دلار آمریکا از طریق نرخ ارز رسمی نمی‌تواند معیار صحیحی برای مقایسه درآمد آنان باشد، از این‌رو درآمد سالیانه پزشکان متخصص با استفاده از ضریب تبدیل برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity conversion factor) که هرساله توسط بانک جهانی اعلام می‌شود به معادل دلاری آن تبدیل شده است.» بر این اساس همان‌طور که در این جدول می‌بینید درآمد پزشکان متخصص در آلمان حدود ۲ برابر درآمد سرانه آن‌هاست. یعنی درآمد یک پزشک متخصص در آلمان به صورت میانگین دو برابر میانگین درآمد شهروندان آن کشور است. در استرالیا و آمریکا این نسبت به نزدیک ۶ می‌رسد. اما در ایران و با یک شیب بسیار تند صعودی درآمد پزشک‌های متخصص بیشتر از ۳۷ برابرِ میانگین درآمد شهروندان ایرانی است.

مسعود پزشکیان، وزیر سابق بهداشت در دوران ریاست‌جمهوری خاتمی و عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در آذر ۱۳۹۳ و با حضور در تلویزیون دولتی جمهوری اسلامی اعلام کرده بود که درآمد پزشکان متخصص در ایران – در نسبت با درآمد سرانه – بیش از ۷ برابر درآمد پزشکان آمریکا است که این خود موید نتایج گزارش سایت «الف» است. اگرچه این گزارش در زمستان ۹۲ تهیه شده اما به این نکته نیز باید توجه کرد که در آخرین روزهای سال ۱۳۹۳ نیز جلساتی در سازمان نظام پزشکی کشور تشکیل شد و نهایتا افزایش ۱۵ درصدی تعرفه‌های پزشکی در سال ۱۳۹۴ هم تصویب شد.

پزشکان زیرمیزی بگیر با درآمد میلیاردیِ ماهانه

خبرگزاری تسنیم نیز در گزارشی لیستی از پزشکان زیرمیزی بگیر را منتتشر کرد. در این گزارش که در بهمن ۹۲ منتشر شد، به نقل از ایرج ندیمی، نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس، از وجود ۳۰۰ پزشک متخصص با درآمد میلیاردی در ماه سخن گفته شد. بنا به ادعای این نماینده مجلس بخشی از این درآمد محصول گرفتن زیر میزی‌ست و مساله این است که این گروه از متخصصان بسیار پردرآمد مالیات نیز نمی‌پردازند. در گزارش این سایت حسن تأمینی‌ لیچائی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز زیرمیزی گرفتن برخی پزشکان متخصص را تایید کرد و آن را «پدیده‌ای شوم» خواند. بنا به ادعای این نماینده مجلس: «پدیده زیرمیزی… علاوه بر ضربه زدن به اعتبار جامعه پزشکی، بسیاری از بیماران را با مشکل تأمین هزینه‌های درمان روبرو کرده است. متأسفانه این پدیده زشت به‌ گونه‌ای علنی شده که این گروه از پزشکان بدون هیچ ترسی با ارائه شماره حساب خواهان واریز مبالغ کلان از سوی بیماران هستند.» در این گزارش موضع سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت دولت روحانی درباره زیرمیزی نیز منعکس شده که گفته است: «رفتار نامناسب یک عده قلیلی از جامعه پزشکی باعث شده است که به کل جامعه پزشکی نگاه مثبتی وجود نداشته باشند، پدیده زیرمیزی با توجه به محرومیت‌هایی که در جامعه وجود دارد، ظلم مضاعف به مردم است.»

مقایسه عملکرد پزشکان ایرانی با پزشکان آلمانی

اما در جدیدترین واکنش‌ها به درآمد بسیار بالای پزشکان متخصص ایرانی، خبرگزاری فارس نیز در اسفند ۹۳ با دکتر علی گرجی با عنوان «رییس مرکز علوم اعصاب دانشگاه مونستر آلمان» مصاحبه‌ای ترتیب داد که علی گرجی در آن مصاحبه سخنانی غیرمتعارف و جنجالی درباره پزشکان متخصص ایرانی مطرح کرد. علی گرجی – که در آذر ۹۳ موفق به دریافت کرسی پژوهشی صندوق حمایت از پژوهش‌گران و فناوران کشور از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده بود – در گفتگو با خبرنگار بهداشت و درمان خبرگزاری فارس و در مقایسه عملکرد و درآمد پزشکان در ایران و آلمان گفت: «در ایران یک پزشک متخصص نسبت به پزشک آلمانی پول خیلی زیادتری‌ می‌گیرد اما سرویسی که در مقایسه با آن‌ها ارائه می‌کند بسیار پایین‌تر است. درآمد یک متخصص مغز و اعصاب در ایران با احتساب درآمد در بخش خصوصی، دولتی و زیرمیزی‌ها از همتای آلمانی به مراتب بیشتر است. سرویسی که پزشکان ایرانی ارائه می‌کنند ۵ درصد سرویس پزشکان آلمانی است و من واقعا متاسفم که در سیستم پزشکی چند سال اخیر مواردی دیده شده که جای تأسف دارد.»

اما این سخنان با واکنش سنگین سازمان نظام پزشکی کشور مواجه شد و سایت این سازمان در واکنش به سخنان علی گرجی، سخنان او را «خارج از عرف»، «ناموجه» و «توهین‌آمیز» خواند و در اسفند ۹۳ و با ارسال شکایتی به معاونت نیروی انتظامی از وی شکایت کرد.

اختلاف فاحش درآمدی در جامعه پزشکی

اما با این حال برخی معتقدند این درآمدهای میلیاردی و چندصد میلیونی تنها مختص درصد کوچکی از پزشکان است. و اختلاف درآمدی زیادی بین جامعه سلامت و پزشکی وجود دارد. از جمله دکتر محمدحسن طریقت منفرد، وزیر سابق بهداشت در این‌باره بر این اعتقاد است که درآمد یک جراح در بخش دولتی ۲۰ برابر و در بخش خصوصی ۲۰۰ برابر یک پزشک عمومی است. او درباره درآمد متخصصان پزشکی به خبرگزرای مهر گفت: «پزشکان آلمانی تنها ۵۶ هزار دلار در سال درآمد دارند که به صورت ماهانه ۴ هزار دلار می‌شود، یعنی پول ۲۰۰ ساعت پزشک آلمانی را من در یک ساعت درمی‌آورم.» او در توضیحاتی بیشتر درباره اختلاف درآمدی پزشکان عمومی و متخصص گفت: «اینکه اکنون طبیب عمومی در کشور ما در این جایگاه قرار گرفته است، ما مقصریم. نه حاکمیت مقصر است و نه اطبا، ساختار فعلی نظام سلامت این تفاوت چشم‌گیر را به وجود آورده است.» در این گزارش همچنین به این نکته اشاره شد که حدود ۱۲ هزار پزشک عمومی در کشور بیکار هستند و یا در زمینه پزشکی فعالیت نمی‌کنند.

مسعود پزشکیان، وزیر سابق بهداشت نیز یک‌ بار با تاکید بر بالا بودن درآمد متخصصان نسبت به دیگر رده‌های پزشکی در ایران گفت: «در یک بیمارستان اگر حقوق یک دستیار یا کارگر یا پرستار را یک واحد در نظر بگیریم، یک پزشک ارولوژی ۲۶ برابر، پزشک زنان و زایمان ۳۱ برابر، پزشک چشم ۳۰ برابر، پزشک گوش و حلق و بینی ۳۲ برابر، جراح قلب ۳۸ برابر، ارتوپدی ۴۹ برابر، و جراح مغز و اعصاب ۶۵ برابر وی حقوق می‌گیرند.» او این مساله را آینه تمام‌نمای بی‌عدالتی در نظام سلامت کشور دانست.