آیت الله هاشمی رفسنجانی طی سخنانی در سال ۱۳۸۱ ضمن انتقاد از شیوه رایج استهلال هلال ماه شوال و اعلام عید سعید فطر که منجر به تفرقه مسلمانان در یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی می شود، تاکید کرد: امیدوارم به روزی برسیم که محاسبات علمی به جای رویت بین فقها قبول شود. به گزارش پایگاه […]
آیت الله هاشمی رفسنجانی طی سخنانی در سال ۱۳۸۱ ضمن انتقاد از شیوه رایج استهلال هلال ماه شوال و اعلام عید سعید فطر که منجر به تفرقه مسلمانان در یکی از بزرگترین اعیاد اسلامی می شود، تاکید کرد: امیدوارم به روزی برسیم که محاسبات علمی به جای رویت بین فقها قبول شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی آیت الله هاشمی رفسنجانی، گزیده سخنان ایشان در همین ارتباط در پی می آید:
-تلاش علمی جهت حل مشکل رویت هلال ماه از نظر من اهمیت زیادی دارد و آن را یکی از مهمترین کارهای اهل علم و دانش بخصوص حوزه ها میدانم. متأسفم که نسبت به چنین مسئله ای که آثار علمیاش نسبت به بسیاری از کارهای بزرگ که ما میکنیم، خیلی زیاد است، درگذشته و فعلاً اینقدر کم لطفی می شود.
-این بحث احتیاج به دقت، مطالعه، تحقیقات عمیق و محاسبات مسائل شرعی، اجتماعی و سیاسی دارد که باید با توجه به همه این موارد پیگیری کنیم و به یک نقطه مطمئن برسیم تا خاطر خیلی از مردم که این کار با عقاید آنها سروکار دارد، آرام شود. مردم علیرغم تقویم رسمی کشور اسلامی و اظهارات علما و فتاوا گاهی برای ماه مبارک رمضان و عید فطر تصمیم انفرادی می گیرند.احتمالاً بخاطر اینکه خلاف شرعی نکرده باشند.
-بحث هماهنگی دنیای اسلام که یکی از نقاط ضعف امت اسلامی است. حتماً باید کسانی پیشتاز باشند که عوامل تفرقه انگیز و اختلاف را حل کنند. بخصوص در جاهایی که فرصتهای تاریخی با فرمانهای حساس پیش می آید که هماهنگی جهان اسلام میتواند جواب دهد. نمی توان از مراسم عید فطر به صورت پراکنده بهره کافی برد.
-از صدراسلام و در طول تاریخ رویت هلال مورد توجه بوده است. در مقاطعی علمای هیئت کارهای خوب و ارزشمندی کردند. کارهای مهمی برای مسلمانان انجام دادند، ولی در زمان ما هنوز مسئله مورد توجه نیست و در سالهای اخیر حرکتهای عمیقی شروع شد که گام به گام به طرف توفیق می رویم. مسئله هلال با چشم مسلح جداً مورد تردید بود. ولی امروزه قسمت زیادی از این بحث برای مراجع حل شد که از دوربین استفاده شود که این یک توفیق است.
– کار اقناعی در اینباره لازم است که محاسبات دقیق علمی را به جای رویت قرار بدهیم. یعنی علمای دین بپذیرند که محاسبات علمی میتواند نقش رویت را ایفا کند و این کار سختی نیست و از لحاظ مبنا و منطق با محاسبات علمی میتواند دقیق ترباشد و نقطه احتمال خلاف و اشتباه را نفی کنند. اما محاسبات علمی این گونه نیست. بخصوص فعلاً که از کامپیوترهای بسیار توسعه یافته استفاده می نمایید. وقتی که شما نرم افزاری را بکار می گیرید و محاسبات و مبانی را به آن میدهید، یک ذره اختلاف در آن نخواهد بود و واقعاً دقیق درمی آید.
-امیدوارم به روزی برسیم که محاسبات علمی به جای رویت بین فقها قبول شود. بنده فکر میکنم که شما موفق شدید و کار شما تمام شدهاست و باید کار دیگری کنید و به شما اطمینان میدهیم که این کار حوصله میبرد، ولی کار سختی نیست. بخاطر اطلاعی که از مبانی فقهی دارم، فکر میکنم فقه اسلام که دین خاتم است و برای تا قیامت آمده و از این به بعد دیگر پیغمبری نداریم، جواب میدهد. اگر قرار است چیزی از اسلام بفهمیم. باید خودمان بفهمیم. باید فکر کنیم که خداوند دینی را فرستاد و مبانی ناطقی دارد. فرمودهاست که شما خودتان نقص را بفهمید و دیگر پیغمبر نمیآید. این کار با عدل،حکمت و علم خداوند سازگار نیست. قطعاً اینگونه است که این دین میتواند به مسایل جواب بدهد. قطعاً اینگونه است و ما هم احتیاج داریم تا جواب این مسئله را داشته باشیم، برای اینکه میلیاردها مسلمان به طریق مستقیم و بقیه فرقه ها به طور غیرمستقیم با این مسئله ارتباط پیدا میکنند.
-شاید یکی از مسئولیتهای مرکز تحقیقات استراتژیک این باشد که باید طراحی کنند و دانشمندان را جمع و این کار را از طریق دانشگاهها و حوزهها شروع کنند. بنده از این همکاری نسبتاً مساعد حوزه و دانشگاه و علمای مختلف رشتههای علوم در این بحث تشکر میکنم و به شما بشارت میدهم که کاملاً در حوزههای علائم توفیق شما را میبینم و خیلی فاصله بین این دو کنگره نیست. انشاءالله در کنگره بعدی خودتان موفق شوید و جواز استفاده از محاسبات را در رویت هلال اخذ کنید. انشاءالله از این کنگره ملت ما و دنیای اسلام سود ببرند و خداوند از شما راضی باشد.
-تحقیقا این گام اول نمی تواند همه آرزوها و خواسته ها را برآورده سازد، زیرا موضوع بسیار مشکل و پیچیده است. بنابراین باید با حوصله، مشاوره و همکاری های وسیع بین حوزه های علمیه، دانشگاه ها و سایر محققان، بتوانیم راه حلی را برای این مسئله مهم دنیای اسلام پیدا کنیم. صحبت بنده در این مراسم- به خاطر تأخیر، با برنامه های بعدی ام تداخل پیدا می کند- کوتاه خواهد بود. البته بهتر است ما کوتاه سخن بگوییم تا محققان و صاحب نظران، بحث های تخصصی شان را مطرح کنند.
-مسئله رویت هلال ماه، از مسائل بسیار ریشه دار، سابقه دار و حتی پرحادثه در تاریخ اسلام است که در زمان خود پیغمبر (ص) هم مطرح بود. متاسفانه همه ابعاد آن هنوز روشن نیست، ولی رفع ابهامات می تواند زمینه یکی از کارها و مقالات آتی شما باشد.
-قرآن مسئله را به این صورت مطرح می کند که «یسئلونک عن الأهله قل هی مواقیت للناس و الحج» سپس مسئله خاصی را که ظاهرا راجع به حج است مطرح می سازد. ادامه آیه هم تاکید روی تقوی است و یافتن پیوند بین اینها کمی مشکل است و درست معلوم نیست. البته در روایات و اظهارات مفسران مطالبی دیده می شود اما قانع کننده نیست که اساس این سوال«یسئلونک عن الاهله…» از چه بوده و چه ابهامی در این باره در زمان پیغمبر(ص) وجود داشته است.
-بعضی مطالب متفاوت از جمله اینکه منشأ آن علمای یهود و یا ناشی از مسائل داخلی خود دنیای اسلام بوده است، نیز مطرح می شود. اما همه ابعاد پاسخ،همچنان روشن نیست و جواب خیلی مجمل است. ولی پاسخ خداوند در قرآن کریم که می فرماید«قل هی مواقیت للناس والحج» خود بیانگر یک نوع زمانبندی است که به حج هم برمی گردد. البته این آیه یک معنای ظاهری دارد، ولی من تصور می کنم ابهام موجود در آن نیز خالی از مصلحت نبوده، بدین معنی که اهل علم روی موضوع کار کنند و پاسخ سوالات زیادی را که مطرح می شود، بیابند. لذا هم مسئله تقویم و زمانبندی و هم موضوع حج است که باز هم موضوع به زمان اجرای مناسک آن وابسته می شود.
-در مسئله رویت هلال، تفرقه و اختلاف، ضد هدف است و تفرقه هنگامی ایجاد می شود که مسئله مورد بحث، تبدیل به نزاع و کشمکش شود و آثار منفی آن بسیار خواهد بود. در دنیای اسلام همیشه این مسائل وجود داشته است. اگر به تاریخ اعیاد در کتاب های تمدن اسلامی مراجعه کنید، ریزه کاری هایی را می بینید و خواهید دید که چه بحث ها، مشاجرات،جنگها و منازعاتی که بر سر این مسائل صورت گرفته و عجیب است که هنوز هم برای دنیای اسلام حل نشده است!
-در دنیای اسلام ، این مسئله یک مسئله بین المللی اسلامی است و پنجاه و شش کشور مسلمان هستند . به اضافه مسلمانان کشورهای دیگر ، صدها میلیون مسلمان می شوند که اکنون در غرب و شرق عالم و در دنیای غیر اسلامی زندگی می کنند و آنها نیز مسائل و تکالیف ، سنن ، آداب و فرهنگشان را وابسته با این مسئله می بینند . وقتی یک مسلمان دلسوز با یک تفرقه و ناهماهنگی مواجه می شود ، رنج می برد. به راستی این چه وضعی است ! چرا یک تصمیم جامع گرفته نمی شود ؟
-همه این مسائل ظاهراً به کلمه رویت در این بحث برمی گردد ، همه می دانیم که رؤیت می تواند اختلاف انگیز باشد و حقیقتاً از لحاظ بین المللی نمی توان مسئله را حل کرد. در داخل یک کشور هم نمی توان آن را حل کرد.وقتی که همسایه های ما که قریب الافق هستند ، ماه را می بینند یا تصمیم می گیرند که دیده باشند و برنامه هاشان را اجرا می کنند و در اینجا، با چند کیلومتر فاصله ، تصور دیگری وجود داشته باشد،اصلاً قابل توجیه نیست.آنها که می خواهند همه چیز علمی ،تحقیقی ، منطقی و مستدل باشد ، اینها را نمی پذیرند . پس چنین اختلافی می تواند در عقاید ما شبه انگیز باشد. یعنی همین مسئله کافی است که عده ای در دنیا بگویند :این چه دین جامعی است که نتوانسته این مسئله را حل کند؟ چرا مسلمان ها نمی توانند این را حل کنند؟.
-این مسائل ، عادی و معمولی نیستند . حتّی از لحاظ شخصی هم انسان را با تکالیفی که بین خودش و خدا دارد ، دچار مشکلات روحی می سازد . این که گفته شود یوم الشک این طور باشد و یا هنگام عید فطر ، عده ای – برای اینکه مسئله شان را حل کنند- به مسافرت بروند ، شایسته زمان ما نیست . می توانیم این مسائل را حل کنیم . اکنون ضروری است که آن را در مقیاس بین المللی حل کنیم ، نه در مقیاس فرد و یا یک جامعه محدود و یک شهر.
-این یک وظیفه بسیار بسیار مهم شرعی و در درجه اول ، وظیفه حوزه ها است. من اطمینان دارم که اگر حوزه ها تصمیم درستی نگیرند ، دانشگاه هم نمی تواند به تنهایی این مسئله را حل کند . به خصوص مراجع باید تدبیری بیندیشند. امروزه ، حکم بسیاری از مسائل جامعه را با مصلحت صادر می کنیم . چه مصلحتی را می توان یافت که مهم تر از ایجاد هماهنگی مسلمان ها در حج، اعیاد و بسیاری از مراسم باشد که مایه وحدت ، شکوه ، افتخار و عظمت اسلام است ؟ چه ضرری از از این بزرگ تر که این تفرقه ها مثل خوره به جان جامعه بیفتد و ترددیدهایی را در دل انسان ها به وجود بیاورد؟
از آنجا که در صدر اسلام علم نجوم طبق آیات قران لتعلموا عدد السنین و الحساب آنقدر پیشرفته بود و مسائلی مانند مقارنه نیرین و تولد ماه و …میدانستند که بتواند مبنای علمی را به جای رویت ملاک تعیین اول ماه قرار دهند ولی سنت بر رویت بوده و استهلال از همان صدر اسلام تا به امروز مورد توجه و ملاک تعیین اول ماه قمری است
سلام
خداقوت درباره نماز عید فطر اطلاع رسانی کنید لطفا.
دیگه الان که با تلسکوپ زاوروسکی اتریش و زایس آلمان دیگه نباید اختلافی وجود داشته باشه.
اشتباه دوباره عربستان در اعلام عید فطر!
تاریخ انتشار : دوشنبه ۶ مرداد ۱۳۹۳ ساعت ۱۱:۱۸
دادگاه عالی عربستان سعودی بر اساس شهادت چند شاهد عادل مبنی بر رویت هلال پس از غروب آفتاب، امروز را عید فطر اعلام کرد؛ در حالیکه این هلال در عربستان قابل رویت نبود!
اشتباه دوباره عربستان در اعلام عید فطر!
به گزارش جهان، به نقل از خبر، برای درک بهتر این موضوع به نقشه زیر دقت کنید. این نقشه وضعیت رویت هلال ماه نو را در غروب روز یکشنبه ۵ مرداد / ۲۷ جولای و بر اساس رایجترین ملاک رویت هلال (معیار اصلاحشده یالوپ) نشان میدهد.
http://www.jahannews.com/images/docs/files/000372/nf00372605-1.jpg
راهنمای نقشه رویتپذیری هلال ماه در شامگاه یکشنبه ۵ امرداد ۱۳۹۳ / ۲۷ جولای ۲۰۱۴
A (سبز روشن) : هلال به راحتی با چشم غیرمسلح دیده میشود
B (سبز فسفری) : هلال در شرایط جوی ایدهآل با چشم دیده میشود
C (سبز) :برای یافتن هلال به ابزار اپتیکی نیاز است و پس از پیدا کردن جای هلال میتوان آن را با چشم دید
D (زرد) :هلال فقط با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی دیده میشود
E (نارنجی): هلال با تلسکوپهای معمولی دیده نمیشود
F (شفاف) : هلال تحت هیچ شرایطی قابل مشاهده نیست
(قرمز):هلال ماه قبل از خورشید غروب میکند
همانطور که میبینید کشور عربستان و اغلب کشورهای خاورمیانه در منطقه شفاف (F) واقع شدهاند. در این مناطق هلال ماه نو در فاصله زمانی اندکی پس از خورشید غروب میکند (به عنوان مثال ۱۱ دقیقه در شهر مکه) و به خاطر واقع شدن در روشنایی محل غروب آفتاب، امکان مشاهده آن نه با چشم غیرمسلح و نه با ابزارهای اپتیکی وجود ندارد. برخی مناطق خاورمیانه در منطقه قرمز واقع شدهاند (مانند نیمه شمالی ایران) که در آنها ماه زودتر از خورشید غروب میکند. بر اساس دیگر معیارهای رویت هلال نیز هلال ماه پس از غروب آفتاب در کشور عربستان و دیگر کشورهای خاورمیانه قابل مشاهده نیست.
این در حالی است که در بیانیه دادگاه عالی عربستان سعودی به وضوح اشاره شده: «بر اساس شهادت تعدادی از شاهدان عادل در برخی مناطق کشور، رویت هلال ماه شوال سال ۱۴۳۵ هجری پس از غروب آفتاب روز یکشنبه برای دادگاه عالی اثبات شده است…. و دادگاه عالی حکم میکند که فردا دوشنبه ۱ شوال ۱۴۳۵ هجری -بر حسب تقویم امالقری- مقارن با ۲۸ جولای ۲۰۱۴ میلادی روز عید مبارک فطر امسال یعنی ۱۴۳۵ هجری است.»
با توجه به رویتناپذیر بودن هلال و ادعای چند شاهد مبنی بر رویت این هلال، خوشبینانهترین توضیح این است که این افراد یا دچار توهم رویت هلال شدهاند (که برای ۱۵ درصد از رصدگران هلال اتفاق ميافتد) و یا چیزهای دیگری را (مثلا ابر یا رد هواپیما یا …) را با هلال ماه اشتباه گرفتهاند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد خطاهای انسانی رویت هلال، مطلب «چرا عید فطر در ایران و عربستان همزمان نیست؟» را بخوانید.
شایان ذکر است در کشور عربستان، ماه مبارک رمضان یک روز دیرتر از تقویم امالقری آغاز شد و همانند ایران، روز یکشنبه ۸ تیر ۱۳۹۳ هجری شمسی مقارن با ۲۹ ژوئن ۲۰۱۴ میلادی، اول رمضان ۱۴۳۵ هجری قمری بود.
متن بیانیه دادگاه عالی عربستان سعودی که دیشب منتشر شده، به شرح زیر است.
قرار رقم (۶۱/هـ) وتاريخ ۳۰/۹/۱۴۳۵هـ بحسب تقويم أم القرى
الحمد لله وحده والصلاة والسلام على نبينا محمد وعلى آله وصحبه ،
وبعد .. فبناءً على قرار المحكمة العليا رقم ۶۰/هـ وتاريخ ۲۹/۸/۱۴۳۵هـ المتضمن إتمام عدة شهر شعبان ثلاثين وأن يوم الأحد ۲/۹/۱۴۳۵هـ حسب تقويم أم القرى هو غرة شهر رمضان لهذا العام ۱۴۳۵هـ فقد عقدت المحكمة العليا في مقرها الصيفي بالطائف جلسة مساء هذا اليوم الأحد التاسع والعشرين من شهر رمضان لهذا العام ۱۴۳۵هـ – حسب القرار المذكور – متحرية ما يردها من المحاكم عن رؤية هلال شهر شوال لهذا العام ۱۴۳۵هـ، وبعد الاطلاع على ما وردها بهذا الخصوص ودراسته، فقد ثبت لدى المحكمة العليا رؤية هلال شهر شوال لهذا العام ۱۴۳۵هـ بعد غروب شمس هذا اليوم الأحد بشهادة عدد من الشهود العدول في بعض محافظات المملكة ومراكزها. ولما صح عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال ( صوموا لرؤيته وأفطروا لرؤيته ) رواه البخاري. فإن المحكمة العليا تقرر : أن يوم غد الاثنين ۱ شوال ۱۴۳۵هـ – حسب تقويم أم القرى – الموافق ۲۸ يولية – تموز ۲۰۱۴م هو يوم عيد الفطر المبارك لهذا العام ۱۴۳۵هـ .
والمحكمة العليا إذ تهنئ مقام خادم الحرمين الشريفين وسمو ولي عهده الأمين وسمو ولي ولي العهد – حفظهم الله – وحكومة وشعب المملكة العربية السعودية وجميع الأمة الإسلامية بحلول عيد الفطر المبارك ،لتسأل الله العلي القدير أن يتقبل من الجميع صيامهم وقيامهم، وصالح أعمالهم، وأن يجمع شملهم ويوحد كلمتهم ويصلح ذات بينهم، وأن ينصر دينه ويعلي كلمته، إنه سبحانه سميع قريب مجيب. وصلى الله وسلم على نبينا محمد وعلى آله وصحابته ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين.
رئيس وأعضاء المحكمة العليا
عضو عضو عضو
عبدالعزيز بن إبراهيم الحصين د. عبدالإله بن عبدالعزيز آل فريان سليمان بن إبراهيم الحديثي
عضو عضو عضو
أحمد بن حمد المزروع محمد بن شريم الشعبي عبدالله بن عبدالرحمن القاسم
عضو عضو عضو
أحمد بن مقبول حكمي سعد بن محمد الغامدي عبدالعزيز بن عبدالله المجلي السبيعي
رئيس المحكمة العليا
غيهب بن محمد الغيهب
http://www.jahannews.com/vdcawunem49n0i1.k5k4.html